Нема здравје без зелка

Вести Градинарство Совети

Зелката (лат. Brassica oleracea) е двогодишно, култивирано, зељасто растение. Најстарите податоци за употребата на зелка се пронајдени во Кина, а датираат од периодот од 4.000 години п.н.е. Кинезите сметале дека зелкатата е растение кое постигнува рамнотежа во организмот. Тоа беше омилен зеленчук на античките Грци и Римјани, а во Сплит ја одгледуваше римскиот император Диоклецијан. Зелката освен како храна е позната и по своите поволни ефекти врз човечкото тело.

Зелката  слатка и кисела, како салата, главно јадење или гарнир со или без месо, покрај грав и компир, е основа на нашата кујна. Со векови се користи од нашиот народ како храна и лекови. Зелката се одгледува во рамнини, долини на реки и ридско-планински области, а може да напредува и на поголема надморска височина до 2.000 метри. Расте најдобро во влажна и ладна област. Не толерира мраз, но и силно сонце, се одгледува од садници и бара многу вода.

Зелката е зеленчук со висока биолошка и ниска калорична вредност (24 kcal / 100 g). Содржи 92,52 проценти вода, 1,2% протеини, 2,3% диетални влакна и само 0,18% маснотии и 2,3% диетални влакна. Зелката е исклучително богата со витамини Ц (42 mg / 100 g) и К, железо, магнезиум, сулфур и бакар. Зелката е многу корисна  поради винска киселина, која ја забавува конверзијата на шеќер и други јаглехидрати во маснотии, па нутриционистите ја препорачуваат на луѓе кои имаат проблем со вишок килограми. Зелката содржи најактивни елементи за одржување на биолошката рамнотежа на организмот и за одбрана од разни болести.

Зелката е богата со целулоза, која го подобрува варењето на храната, има корисен ефект врз заздравувањето на раните. Дури и денес, лисјата од зелка успешно се користат за оток после  повреди. Сепак, според експертите, најмногу лечи сокот од зелка, за кој докажано е дека лечи чир на желудник. Зелката има антиоксидантно и антисептично дејство, го зајакнува имунитетот и има корисен ефект врз многу болести и заболувања од артритис, преку срцеви заболувања до бронхитис, анемија, мамурлак, остеопороза, белодробни заболувања, го регулира варењето на храната … Постојат неколку варијанти на зелка и истражувањето покажа дека  е најздрава црвената зелка. За разлика од белата боја, која кај нас најчесто се користи, црвената зелка содржи повеќе витамин Ц, има повеќе антиоксиданти, особено антоцијанин, што докажано ги штити мозочните клетки. Свежата зелка спречува апсорпција на маснотии после оброк и на тој начин ги намалува нивоата на холестерол. За да не ги изгубите своите лековити својства за време на готвењето, се препорачува да ставите зелка во топла вода наместо ладна вода. Не треба да се готви долго време, бидејќи ги губи своите својства, а тоа кај некои доведува до надуеност.

Кога купувате зелка на пазар, изберете ја таа што има тенки лисја свиткани во тврда глава и без големи вени. Најголеми производители на зелка во светот се Кина и Индија, но најмногу се користи во исхраната во Русија (20 килограми по глава на жител годишно), што е трета земја во светот што го произведува овој зеленчук. Зелката се користи и како зимница  за зимата. Се чистат зелките,се отстранува кочанот  се ставаат во буре  и потоа се додава  раствор на вода и сол (1 кг сол на 50 л вода). Во зависност од температурата, зелката се кисели за околу 20-30 дена.  Киселата зелка се користи за готвење, чорба или сарма, а може да се исечат и за салати. Течноста во која стои киселата зелка е позната како расолница и е одличен лек за мамурлак. Не се препорачува за луѓе кои имаат хипертензија или проблеми со бубрезите поради поголемата количина сол што најчесто се додава  и која делува како конзерванс.

“Современо Земјоделство”

Share

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *