Револуцијата во овоштарството доаѓа од Израел, и во следните години може радикално да го промени начинот на берење овошје и драстично да ги намали трошоците. Израелски инженер и научник од областа на роботиката, Јанив Маор, дизајнираше дрон кој бере овошје, а потоа го става во специјални контејнери. Летачите што берат, како што се нарекуваат, во голема мера ја олеснуваат бербата, ја намалуваат потребата за сезонски работници и заштедуваат време и пари за овоштарите. За разлика од работниците, дронот е во можност да бере овошје од највисоките гранки и врвови на дрвјата, така што секое овошје би се користело. Дронот може да бере секаков вид овошје од јаболка до портокали, лимони и авокадо, без никакво оштетување на овошјето.
Летачи-берачи
Зад ова револуционерно откритие стои Tevel Aerobotics Technologies, односно генералниот директор и основач на оваа компанија, инженерот Јанив Маор. Сè започнало кога тој видел статија на израелската телевизија пред повеќе од десет години за недостаток на сезонски берачи и дошол на идеја да создаде ваков вид роботска помош во земјоделството. Сепак, требаше цела декада на технолошки напредок за да се примени оваа смела идеја во пракса, а летачките берачи станаа реалност.
– Со денови дизајнирав и дизајнирав беспилотни летала, а потоа ги тестирав во сопствениот двор на дрва од портокали. После повеќе од шест години напорна работа, конечно успеав да конструирам и да направам прототип кој ги задоволува сите потреби на овоштарите. Потребни беа уште четири години да се доведе до совршенство и да се конструира првата летачка флота на берачи на беспилотни летала – изјави Маори за израелските медиуми.
Под негово име регистрираше вкупно осум модели на летачки берачи и тврди дека парите вложени во набавка на беспилотни летала ќе им бидат вратени на производителите на овошје за само три недели. Освен берењето, овие роботски помагачи можат да извршуваат и други задачи, како што се истенчување на крошна и кастрење на овошјето, што дополнително ги намалува трошоците за производство. Од друга страна, не само што заштедуваат време и работна сила, овие роботи се во можност целосно да соберат целосно дрво, што ги сведува на нула проценките на индустриските експерти кои пресметаа дека околу 10 проценти од овошјето останува да скапува во дрвјата.
Како работи бербата?
Беспилотните летала се во форма на диск и се поврзани со платформа на земјата, која се наоѓа во возило кое се движи околу овоштарникот. Една платформа контролира шест летала истовремено, а бербата се изведува според претходно подготвен план, а податоците едноставно се внесуваат во софтверот за управување. Секое летало е поврзано со платформата преку централен кабел за да се избегне брзото празнење на батеријата на дронот.
– На овој начин, секогаш постои извор на енергија за роботи на терен. Секое копнено возило содржи шест летачки роботи во форма на диск со раце кои нежно собираат овошје. Тим од двајца техничари на компанијата ја следи секоја флота распоредена во фармите, но ние планираме да ги обучиме производителите на овошје да работат и да управуваат со беспилотните летала – рече Маор.
Секој дрон е опремен со фаќалка на допир и разни „неуронски мрежи“ што им овозможува да го анализираат секое овошје од различни агли собирајќи точни податоци за положбата и квалитетот. Покрај тоа, специјалниот компјутер скоро непогрешливо ги пресметува клучните податоци важни за бербата – густината на лисјата на дрвјата, зрелоста на овошјето и можноста за маневар за добивање на секое овошје одделно. Дронот го пресметува сето тоа во дел од секундата, а потоа ја влече гранката со пипалата со цел да го собере овошјето и потоа нежно да го стави во наменетиот контејнер на платформата. Кога контејнерот е полн, тој едноставно се испразнува и бербата продолжува. Ова заштедува време, собира повеќе дрва побрзо, а да не спомнуваме дека роботите можат да работат многу подолго од луѓето без потреба од одмор.
Беспилотните летала на Тавел имаат шест степени на движење, што им овозможува поголема прецизност за време на бербата, а лебдејќи над крошната, можат да берат плодови и до пет метри над земјата. Со анализа на видеата снимени од беспилотните летала за време на бербата, беше заклучено дека непогрешливо се берат само зрели плодови. Додека работат роботите, системот постојано се ажурира, а овоштарот се известува преку апликацијата на мобилниот телефон колку килограми овошје се собрани и колку време е потребно за да се заврши жетвата.
Што велат овоштарите?
Летачите што берат беа тестирани и од израелски лозари, а еден производител на јаболка беше воодушевен од постигнатите резултати.
– Бербата е тешка сезонска работа. Мора да ги обезбедите берачите со храна, здравствено осигурување, превоз и работни визи ако сезонските работници доаѓаат од друга земја. Секако, треба да им платите и дневници, кои не се малку. Кога ќе го додадете сето тоа, трошоците едноставно се зголемуваат. Со помош на овие беспилотни летала би се решил недостигот на работна сила. Ова е нашата иднина – рече еден одгледувач на јаболка кој тестираше летачи на својата плантажа во северен Израел.
Недостатокот на сезонски работници беше особено изразен во 2020 година, бидејќи сезонските работници не можеа да патуваат поради пандемијата на вирусот корона.
– Короната дефинитивно го придвижи секторот за роботика.
Но, дури и пред епидемијата, беше јасно дека нема доволно сезонски работници за берење – рече Маор.
Тој потенцираше дека неговите беспилотни летала се уште се во фаза на тестирање, но дека очекува многу брзо да бидат претставени на глобалниот пазар. Патем, се проценува дека секторот земјоделска роботика, вреден околу 4,6 милијарди долари, расте за повеќе од 30 проценти секоја година. Според предвидувањата за следните години, можеме да очекуваме повеќе вакви револуционерни откритија во агрономијата, што на земјоделците ќе им го олесни работењето на ниви и овоштарници, но и намалување на производствените трошоци.
„Современо Земјоделство“
